İcra hukuku, alacaklı ve borçlu arasında olan uyuşmazlık durumlarının çözülmesi amacıyla faydalanılan hukuk dalına verilen isimdir. Borçlu olan kişilerin borcunu ödememesi halinde alacaklı olan kişinin talep etmesi durumunda kanunda belirlenen sınırlara bağlı olarak ve kamu otoritesi kullanılarak borcun karşılanması süreçlerini kapsar.
İcra ve iflas ile ilgili takibin başlatılması ve takip sonucunda tahsilatların gerçekleştirilmesi, itirazın iptal edilmesi, menfi tespit davalarının takip edilmesi, iflas verilmesi, iflas erteleme, konkordato, yeniden yapılandırma, ödenen paranın geri alınması, borçtan kurtulma gibi davalar icra ve iflas hukuk dahilinde gerçekleştirilen davalar arasında yer alır.
İcra Hukuku Nedir?
İcra hukuku, borçlarını zamanında alamamış olan borçluya karşı alacaklı konumunda olan tarafların haklarının korunmasını sağlayan hukuk sistemine verilen isimdir. Bu hukuk sistemi sayesinde borcun devlet tarafından tahsil edilmesi işlemleri gerçekleştirilir. Borçlu olan tarafa ait taşınmaz ve taşınır mallara belli şartlara bağlı kalarak el konur. Konun çerçevesinde bu durumların nasıl işlenmesi gerektiği açık bir şekilde belirtilmiştir.
Ülkemizde borçlu olan tarafın borçlarının tahsil edilmesi ile ilgili bütün usul ve esaslar icra kanunu tarafından düzenlenmiştir. İcra mahkemeleri ise bu konuda görevlendirilmiş olan mahkemelere verilen isimdir. İhtiyaç olması durumunda kolluk kuvvetleri mahkemenin talebi ile birlikte cebri icrada görev alabilirler.
İcra Hukuku Davaları Nelerdir?
Borçlu ve alacaklı taraf arasında bütün uyuşmazlıkların ele alınması ve çözüm yollarının üretilmesi konusunda yararlanılan icra hukuku için borçlunun mal varlıklarının araştırılması, müvekkil ve borçlu taraf arasında borç tasfiye görüşmelerinin sağlanması ve bunun bir protokole bağlanması, kredi sözleşmeleri nedeniyle meydana gelen ihtilafların çözümlenmesi, borçlu ve alacaklı arasında bir anlaşma sağlanması, iflas eden gerçek ya da tüzel kişilerin bütün yasal işlemlerinin takip edilmesi gibi çeşitli konularda uzman avukatlar danışmanlık yapmaktadır.
Bunun yanında icra hukuku alanına belli başlı davalar girer. Bunlar şu şekildedir;
- Tahliye davaları
- Alacağın tahsil edilmesi ile ilgili icra ve iflas takibi
- Borca itiraz ve istihkak davaları
- Cari hesap ve fatura nedeniyle alacakların tahsil edilmesi için icra takibinin gerçekleştirilmesi
- İflas ya da iflas davalarının ertelenmesi
- Finans, kredi, leasing sözleşmeleri nedeniyle meydana gelen alacakların tahsil edilmesi adına icra takipleri
- İtirazın iptal edilmesi
- Menfi tespit ya da istirdat davaları
- İhalenin fes edilmesi davaları
- Borca itiraz davaları
- Maden haczi davaları
- Ecrimisil davaları ve müdahalenin men-i davaları
- İpoteklerin paraya çevrilmesi
- İhtiyati haciz
- İhtiyati hacze itiraz ile ilgili davalar
- Kira sözleşmeleri nedeniyle meydana gelen davalar
Bunların dışında icra ve iflas hukuku nedeniyle bağımsız davaların takip edilmesi de İcra hukuku alanında gerçekleştirilir.
İcra Takibi Türleri Arasında Neler Yer Alır?
İcra takibi, alacaklı olan bireylerin borçlarının tahsil edilememesi durumunda yasal işlem başlatılmasına verilen isimdir. Devlet zoru ile borçlunun borcunu ödemesi işlemleri gerçekleştirilir. Bu açıdan icra takip türleri şu şekildedir;
- Nafaka takibi
- İlamlı icra takibi
- Çocuk teslim takibi
- İlamsız icra takibi
- Kira takibi
- Kambiyo takibi
- İpotek takibi
- Rehin takibi
İcra takibi çeşitleri konusunda bireylerin sorumlu olacakları kanuni haklar ve borçlar farklılık gösterir. İcra takibinin başlamasının ardından 7 gün içinde borç durumuna itiraz edilmesi söz konusudur. Aksi durumlarda ödeme emrinin kesinleşmesi durumu yaşanır.
Haciz Türleri
İcra hukuku içerisinde farklı haciz türleri yer alır.
- İhtiyati haciz, alacağın güvence alınması istendiği zaman uygulanır.
- Kesin haciz, icra takibinin kesinleşmesinin ardından satışa yetki veren haciz türüne verilen isimdir.
- Tamamlama haczi, icra müdürünün yanlış değer biçmesi durumunda uygulanır.
- Geçici haciz, itiraz durumunun geçici olarak kaldırılması halinde istenen haciz türüdür.
Borca ve alacaklı ile borçlu arasındaki sözleşmelere bağlı olarak bu haciz türlerinden birinin işleme konması mümkündür.
İlamlı Takip Nedir?
İlamlı icra takibi, eda hükmünü barındıran mahkeme kararlarının icra edilmesi şeklinde ifade edilebilir. İlamlı icra takibine başvurmak istendiği zaman kişilerin elinde mutlaka bir mahkeme kararı veya kanunların ilam niteliğinde bir belge olmalıdır. Bireylerin elinde kanun maddesinde belirtilen belgelerin bulunması durumunda bu belgeler icra hukuku anlamında ilam niteliğinde sayılır. Bu sayede icra hukukunda yer alan ilamlı icra takibi gerçekleştirilebilir.
İlamsız Takip Nedir?
İlamsız icra takibi, alacaklı kişilerin ya da kurumların alacaklarını bir belgeye dayandırmadan borçlu kişiden ya da kurumdan tahsil edebildiği takip türüne verilen isimdir. Alacaklı olan kişiler, alacaklarını tahsil etmek adına alacak miktarları ve alacağın dayandığı evrak türü fark etmeden ilamsız icra takip yoluna gidebilir.
İcra hukuku içerisinde ilamsız icra takibine konu edilebilen belge olarak faturalar ya da çeşitli sözleşmeler gösterilebilir. Bu evrak türleri belirtilmiş olsa da icra takibine konu edilebilir olması bakımından salt evrak olmasına gerek yoktur. Bu evraklar sadece alacakların ispat edilmesi bakımından büyük öneme sahiptir.
Kambiyo Senetlerine Göre Haciz Yolu Nedir?
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için alacaklı olan bireylerin elinde kambiyo özelliği taşıyan bir belge bulunmalıdır. Kambiyo senetleri kanun içerisinde belirtilmiştir. Buna bağlı olarak bir belgenin kambiyo senedi olarak görülebilmesi için bu belgenin poliçe, çek ve bono olması önemlidir. Bu belgelerin bulunması durumunda kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi işlemlerinin gerçekleştirilmesi mümkün olur.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu ile Takip Nedir?
Rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip işlemlerinde rehin ile temin edilen paranın cebri icra yolu ile tahsil edilmesi işlemleri gerçekleştirilir.
İhtiyati Haciz Nedir?
İhtiyati haciz, borçlu olan kişilerin mal kaçırmasının engellenmesi adına mahkeme kararına dayalı olarak ve paranın ödenmesinin garanti altına alınması için gerçekleştirilen hacze verilen isimdir. Bu haciz yolunun uygulanabilmesi için mahkeme kararının olması ve karar öncesinde mahkemenin belirlemiş olduğu belli bir yüzdelik kısmın mahkeme veznesine teminat olarak bırakılması gerekir.
İcra Takibi Nasıl Açılır?
Cumhuriyet savcıları ile adalet müfettişleri yalnızca icra dairelerinin denetlenmesi görevlerini sağladıklarından yardımcı organ olarak isimlendirilirler. İcra dairesi, icra kanununu birinci dereceden uygular. Bu nedenle icra teşkilatının önemli organları arasında yer alır. İcra daireleri, icra mahkemesi hakimlerinin gözetimi ve denetimi altındadır. Ancak icra mahkemesine bağlı olma durumu söz konusu değildir. İcra daireleri bağımsız olmanın yanında her daire ve makam ile doğrudan yazışma işlemlerini gerçekleştirmeleri mümkündür.
Asliye hukuk mahkemelerinin tamamının yeterli sayıda icra dairesi bulunur. İcra dairelerinin başında icra müdürleri ile müdür yardımcıları ve diğer görevliler yer alır. İcra daireleri, görevlerini yerine getirirken gerekli olması halinde zor kullanabilirler. Bu durumda borçlu olan kişilerin kapısının çilingir ile açtırılması da söz konusudur. Borçlunun üzeri aranabilir ve gerekli olması halinde kolluk güçlerinin de icra dairesine yardımı olabilir. İcra takibinde bulunmak isteyen kişilerin öncelikle icra dairesine başvurmaları gerekir. Burada kural olarak icra hukuku ile alakalı tüm takip işlemlerinin icra dairelerinde başlatılması zorunludur. Sonrasında icra daireleri icranın takip edilmesi, borçlunun mallarının haczedilmesi, sıra cetveli düzenlenmesi, haczedilen malların satılması gibi görevleri yerine getirirler. İcra hukuku ile alakalı daha detaylı bilgi almak istiyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz.