İştirak Nafakası Nedir?

İştirak nafakası, çocuk nafakası anlamına gelir. Boşanma davası durumunda hakim, çocuğun velayetini ebeveynlerden birine verecektir. Çocuğun velayeti kime verildiyse bakımından ve ihtiyaçlarından o ebeveyn sorumludur. Ancak, bu demek değildir ki velayeti almayan ebeveyn hiçbir şeye karışmayacak. Tıpkı velayeti alan ebeveyn gibi, velayeti almayan ebeveyn de çocuğun ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdür. Çocuğun velayetini almayıp ihtiyaçlarını karşılama durumuna da iştirak yani çocuk nafakası ismi verilir.

İştirak Nafakası Kime Ödenir?

İştirak nafakası, çocuğun eğitim ve sağlık masraflarını karşılaması üzerine çocuğun velayetini alan eşe verilir. Çocuk 18 yaşına gelmeden önce bakım ve eğitim masraflarının karşılanması için diğer eşe ödenmelidir.

Boşanma davasının açılması ile beraber mahkemelerin öncelikli amacı çocuğu himaye altına almaktır. Bu hususta herhangi bir iştirak nafakası talebi oluşturmaya gerek kalmaz. Çünkü, mahkeme kendiliğinden bir süreç başlatacaktır. Eşlerin boşanma davası kesinleşip boşanma tam anlamı ile gerçekleştiğinde, Türk Medeni Kanunu’nun 18/2. Maddesi uyarınca emredici hüküm niteliğinde iştirak nafakası kararı verilmektedir.

İştirak Nafakası Ne Zaman İstenir?

İştirak nafakası, talep gerektirmediği gibi yargılamanın her adımında ileri sürülebilecek bir taleptir. İştirak nafakasının boşanma davası sonrasında ayrı bir dava olarak açılması da olası bir durumdur. Mahkeme gerçekleştiğinde tarafların davaya cevap dilekçesi sunma hakları vardır. Çeşitli dilekçe türleri mahkemeye sunulabilir. Bu sürece dilekçeler teatisi aşaması denilir. Ancak iştirak nafakası re’sen yani kendiliğinden sunulan bir karar olduğundan ötürü bu hususa ilişkin cevap ya da itiraz dilekçesi yazmak söz konusu değildir.

İştirak Nafakası Ne Kadardır?

İştirak nafakasındaki en temel kural, velayeti alamayan taraf ancak gücü yettiği kadarını karşılamakla yükümlüdür. Bu nafakada en avantajlı durum da bütçe ne kadarsa, kişinin gücü kaç paraya yetiyorsa o kadar ödeme yapabilmesidir. Ancak bütçenin ne kadara yettiğini anlamak için mahkemenin ilgili birimleri tarafından karşı tarafın ekonomik durumu tespit edilir. Örneğin, mahkeme kişiden maaş bordrosu ve hesap dokümanlarını isteyebilir.

Örneğin kişinin arsa tapusu varsa tapuyu, bankada birikmiş parası varsa bankadaki para tutarı makbuzunu delil olarak mahkemeye sunmalıdır. Delil toplama işleminin tamamı mahkemeye bırakılmamalı, kişinin kendisinin birtakım gelir delillerini mahkemeye sunması gerekir.

Çocuğun yaşı da bu tutarda çok önemlidir. Örneğin okul öncesi bir çocukla orta okul çağındaki bir çocuğun eğitim giderleri aynı olmayacaktır. Bu hususta mahkemece karar verilen net bir rakam yoktur.

İştirak Nafakasında Eşlerin Kusuru Göz Önünde Bulundurulur mu?

İştirak nafakası kişiler eş olduğu için değil, ebeveyn olduğu için ödenen bir nafaka türüdür. Yukarıda da bahsedildiği gibi iştirak nafakası müşterek olan çocuğun bakım ve eğitim masrafları için ödenen bir tutardır. Bu nedenle iştirak nafakasının ödenmesi için tarafların kusurlu olup olmamasına bakılmaz. Eşlerde hiçbir şekilde kusur araştırması yapılmaz. Her koşulda çocuğun velayetinin verilmediği tarafa iştirak nafakası ödemesi çıkacaktır. Yani, çocuğun velayeti hiçbir kusuru bulunmayan eşe verilmediyse dahi bu nafakayı ödemekle yükümlüdür.

Çocuk Nafakası Sadece Boşanma Davalarında mı Geçerlidir?

Çocuk nafakası, sadece boşanma davalarında geçerli değildir. Çocuğun velayetinin anneye ya da babaya verilmediği her dava için bu ödenek geçerlidir. Taraflar boşanma davası yerine ayrılık davası açmış olabilir, mahkemece ayrılık davası onaylandığı zaman yine iştirak nafakası ödemesi söz konusu olacaktır.

Yine boşanma ya  da ayrılık davası yerine, evliliğin iptali davası söz konusu olursa çocuğun velayetini alamayan taraf çocuk nafakası ödemekle yükümlüdür. Bu da demek oluyor ki boşanma davası dışında başka davaların açılması durumunda müşterek çocuk varsa, velayet alamayan taraf iştirak nafakasını ödemelidir.

18 Yaşından Büyük Çocuklar İştirak Nafakası Alabilir mi?

İştirak nafakası, 18 yaşından küçük yani ergin olmayan çocuklar için düzenlenmiş bir ödenektir. Bu nedenle 18 yaşından büyük bir çocuğun talep edeceği ödenek iştirak nafakası olmayacak, yardım nafakası olacaktır. Aynı şekilde çocuğun reşit olup okuyor olması da bir şey değiştirmeyecektir. Her koşulda 18 yaşını geçmiş çocuğun talep edeceği ödeme iştirak nafakasını kapsamayacaktır.

İştirak Nafakası Ödenmezse Ne Yapmak Gerekir?

İştirak nafakası ödenmezse diye endişe eden taraflar muhakkak vardır. Sonuçta mahkemece karar verilen bu durumda eşin bu nafakayı ödememesi gibi bir risk de söz konusudur. Nafakayı aksatmadan düzenli bir şekilde ödeyen eş için hiçbir problem yoktur. Ancak iştirak nafakasını ödemeyen eşe icra davası açılabilir. Nafakaya ilişkin ödeme yapılmadığı için İlamlı İcra Takibi başlatılacaktır.

Bu durumda borçlu ebeveyne İcra Emri gönderilir. Borçlu, kendisine tebliğ edilen icra emrine takiben hala ödeme yapmıyorsa, takip kesinlik gösterir. Bu durumda da nafaka yükümlüsü olan eşe haciz işlemleri başlatılır.

Fakat tek çıkar yol haciz başlatmak değildir. Çünkü, iştirak nafakasında bulunan yükümlülük, İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenen bir yükümlülüktür. Bu nedenle iştirak nafakasının ödenmemesine karşılık başlatılan takibe rağmen ödeme yapmayan tarafa nafaka yükümlülüğünün ihlali sebebi ile şikayet açılır.

Kişinin iştirak nafakasını ödememesi, hukukta bir çeşit İcra ve İflas Mahkemesi suçudur. Normal ceza mahkemelerince açılan davalardaki suçlardan tek farkı, iştirak nafakasının ödenmemesi kişinin siciline işlenmez, sabıkasında suç niteliğinde gözükmez. Söz konusu suç karşısında tazyik hapsi ile cezalandırma kararı verilir. Bu cezanın da ertelenmesi ya da para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.

İştirak Nafakası Nasıl Arttırılır?

Mahkemece belirlenen iştirak nafakası, çocukların koşulu ya da iştirak nafakası koşulu değiştiğinde farklılık gösterecektir. İlk başta iştirak nafakası bağlandığında çocuğun yaşının küçük olması ancak sonradan ilkokula başlayıp masraflarının artması durumunda nafaka tutarı da artacaktır. Aynı şekilde çocuğun lise ya da yüksek öğretim düzeyine gelmesi de iştirak nafakasının arttırılmasına yol açar. Bununla birlikte iştirak nafakasını ödeyen bireyin gelirinin artması halinde de nafaka tutarının artması gerekir.

Paranın alım gücünün azalması durumunda da mahkeme tarafından iştirak nafakasının arttırılması talep edilebilir. İştirak nafakasının arttırılması için İştirak Nafakasının Arttırılması davasının açılması gerekir.

İştirak Nafakası Ödemesi Ne Zamana Kadar Geçerlidir?

İştirak nafakası, müşterek çocuk 18 yaşına geldiğinde sona erer. Yine müşterek çocuğun vefat etmesi durumunda da bu nafaka sona erer. Son olarak müşterek çocuğun velayeti değişirse, yine bu nafaka sona erer. Ancak tüm bunlar, mahkemece iştirak nafakasının sonlanmasına karar verilir.

İştirak Nafakasında Sorumlu Mahkeme Hangisidir?

İştirak nafakası; boşanma, ayrılık ve evlilik iptali davaları ile birlikte açılabileceği gibi bu davalardan bağımsız olarak açılabilmesi de muhtemeldir. İştirak Nafakası Davasında da sorumlu mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesinin bulunmadığı ilçelerde de Aile Mahkemesi sıfatı ile Asliye Hukuk Mahkemesi gerekli kararı vermektedir.

Taraflar Kendi Aralarında İştirak Nafakası Tutarını Belirleyebilir mi?

Tarafların anlaşamayıp kendi aralarında anlaşarak karara varmaları durumuna ‘’mahkeme dışı sulh’’ denilmektedir. Fakat iştirak nafakası mahkeme dışı sulh kapsamına girmez. Taraflar iştirak nafakasının tutarını belirlemek için kendi aralarında anlaşabilir. Fakat bu tutar mahkemece kabul edilirse kesinlik bulur. Mahkeme, iştirak nafakası tutarını uygun görmezse tarafların anlaşması hakim için bir şey ifade etmeyecektir.